Groningen, april 2000

Van veel stiltegebieden wordt aangenomen dat het er stil is zonder dat er feitelijk veel bekend is over de ter plekke heersende geluidsniveaus. Hoe stil is het er dan eigenlijk ? De Natuurkundewinkel van de RUG heeft afgelopen zomer gedurende twee maanden metingen verricht van het geluid en het weer op het Wad. Doel van het onderzoek, dat werd uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuurbehoud en Visserij, was inzicht te krijgen in het van nature aanwezige geluidsniveau in samenhang met onder andere wind, tijd van de dag en getij. De metingen zijn uitgevoerd in de Ballumerbocht bij Ameland op een locatie die bij vloed onder water komt te staan. Uit de metingen blijkt dat het achtergrondgeluid (het geluid dat vrijwel voortdurend aanwezig is) geheel door natuurlijke omstandigheden wordt bepaald, en niet door menselijke activiteit. Het Wad is dus overwegend echt 'stil'. Dat geldt niet voortdurend: af en toe komen er wel hardere geluiden voor die van mensen afkomstig zijn.

Enkele resultaten: bij weinig wind bedraagt het niveau van het achtergrondgeluid, afhankelijk van de tijd van de dag, 25 tot 31 dB(A). Vanaf 3 m/s windsnelheid (gemeten op 10 meter hoogte) komt er voor elke m/s meer wind 4 dB(A) bij. Wind vanaf het eiland is stiller (-5 dB) dan wind vanaf zee.

Het Waddengebied is het grootste stiltegebied (= 'milieubeschermingsgebied voor stilte') van Nederland. Dat betekent dat lawaaibronnen in het gebied zoveel mogelijk worden tegengegaan. Stilte betekent niet perse dat er geen geluid is, wel dat er geen lawaai is; het onderscheid hangt dus niet alleen af van de sterkte of het niveau van het geluid, maar ook van de betekenis of bron van het geluid. Van veel stiltegebieden is niet bekend hoe stil het er eigenlijk is. Ook is kennis van het niveau van het achtergrondgeluid noodzakelijk om te kunnen beoordelen in hoeverre eventuele geplande geluidsbronnen de rust daadwerkelijk kunnen verstoren. De Natuurkundewinkel heeft eerder vergelijkbare metingen verricht op een kwelder ten noorden van Warffum. Vergeleken met deze metingen liggen de in de Ballumerbocht gevonden meetwaarden hoger. Het verschil ontstaat waarschijnlijk doordat de kweldergrond meer geluid absorbeerde dan het wad en water bij de meetlocatie bij Ameland. Hieruit en uit het verloop van de gemeten geluidsniveaus over een etmaal blijkt dat het geluid vooral wordt bepaald door natuurlijke bronnen die sterk afhangen van de windsnelheid, zoals vegetatie en golven.