Minister Pronk van VROM wil tot 2010 minder geld uittrekken voor het plaatsen van geluidschermen. Dat betekent dat de geluidhinder in ons land op veel plaatsen nog jarenlang te hoog zal blijven. Geluidschermen zijn helaas een noodzakelijk kwaad, andere middelen om het geluid van wegen te bestrijden zijn er momenteel nauwelijks. Er waren in het verleden mooie plannen voor "bronbestrijding". Die hebben niet veel resultaat gehad, afgezien van het stille asfalt ZOAB. In theorie zijn auto's wel stiller dan 10 jaar geleden, maar doordat de consument grotere auto's is gaan kopen, met sterkere motoren en bredere banden, merken we hier in de praktijk weinig van. Ondertussen neemt het wegverkeer steeds verder toe, waardoor de geluidhinder ook toeneemt.
Rekeningrijden
De beheerders van de wegen in ons land, die verantwoordelijk zijn voor de bestrijding van geluidhinder, zeggen geen mogelijkheden te hebben om het geluid aan de bron te bestrijden. Rekeningrijden biedt kansen op dit gebied: met rekeningrijden kan het lawaai worden teruggebracht en beheerst.
Geluid neemt toe
Rekeningrijden is bedoeld om de files te verminderen. Maar juist als er géén files zijn leidt het autoverkeer tot lawaai. Rijdende auto's zijn nu eenmaal lawaaiiger dan stilstaande. Omwonenden zijn hiervan het slachtoffer. Recent stond in het NRC dat de gemeente Hengelo een proces tegen Rijkswaterstaat aanspant. Hengelo eist dat Rijkswaterstaat de toegenomen geluidhinder van de A1 aanpakt. Hengelo is geen op zichzelf staande zaak. De toename van wegverkeersgeluid is een steeds groter knelpunt langs vele rijkswegen. In het verleden vastgelegde maximale geluidniveaus bij woningen worden door de onvoorzien hoge groei van het verkeer overschreden.
Analogie met Schiphol
De geluidproblematiek langs wegen lijkt sterk op die van Schiphol. Bij Schiphol zijn bovengrenzen vastgelegd voor het geluid. Ook voor wegen en spoorwegen is de overheid dit van plan. Door de berichten over Schiphol weten wij hoe knellend de krappe geluidruimte voor de exploitatie van onze nationale luchthaven is. Het vastleggen van bovengrenzen zal niet succesvol zijn, als er geen mogelijkheid is om deze grenzen te handhaven. Bij Schiphol is er een slotcoördinator die de beschikbare geluidruimte verdeelt onder de aanvragers. Iets dergelijks is mogelijk bij spoorwegen, omdat hier sprake is van een vooraf geplande situatie. Bij wegen is dat niet het geval. De automobilist stapt gewoon de auto in en rijdt waar hij of zij rijden wil. Wegbeheerders hebben nauwelijks invloed op de vervoersstromen op hun wegennet. Slagbomen bij de oprit naar de snelweg die dichtgaan als de geluidruimte vol is achten zij niet realistisch.
Dan maar geluidschermen?
Het lijkt erop dat geluidschermen als enige mogelijkheid overblijven om het geluid van wegen te bestrijden. Studies wijzen echter uit dat al deze geluidschermen onbetaalbaar zullen zijn, en de minister wil op deze kosten bovendien bezuinigen.
Rijkswaterstaat machteloos?
Maar is een wegbeheerder werkelijk zo machteloos als het gaat om handhaving van geluidnormen? Dan wordt het de hoogste tijd dat zij wel mogelijkheden krijgen om de vervoersstromen en de gevolgen daarvan te beïnvloeden. Rekeningrijden zou bijzonder effectief ingezet kunnen worden bij de handhaving van geluidnormen. Het verschil met filebestrijding is dat de files overdag optreden, terwijl de geluidhinder vooral 's nachts het hoogste is. Rekeningrijden over wegen die 's nachts te lawaaiig zijn biedt een mogelijkheid het geluid terug te brengen. Eigenaars van (vracht)auto's die 's nachts willen rijden krijgen een gepeperde rekening, bijvoorbeeld vijftig gulden. Maar als de auto stil is, krijgt de eigenaar een fikse korting op het tarief, of zelfs vrijstelling hiervan. Hiervoor moeten alle auto's in stille of lawaaiige geluidklassen worden ingedeeld. Bij de APK wordt gecontroleerd of de stille auto's nog steeds stil zijn. De eigenaar mag er bijvoorbeeld geen sportuitlaat of brede banden onder monteren, want die maken meer lawaai. Rekeningrijden wordt dan niet alleen ingezet voor filebestrijding, maar ook voor het stimuleren van de aanschaf van stille voertuigen. Dit leidt ertoe dat het tot nu toe sukkelende "bronbeleid" een nieuwe impuls krijgt. De analogie met Schiphol is duidelijk: bij Schiphol en andere luchthavens is het heel normaal dat lawaaiige toestellen meer betalen dan stille.
Wie wil rekeningrijden tegen lawaai?
Is het gebruik van rekeningrijden voor geluidbestrijding maatschappelijk acceptabel? Bij Schiphol is het niet acceptabel dat geluidhinder leidt tot beperkingen in het vliegverkeer. Op rijkswegen zullen beperkingen een veel groter deel van de bevolking treffen. De automobilist heeft in zijn eigen woonomgeving echter vaak ook zelf geluidhinder door het verkeer. In Nederland heeft 40% van de bevolking last van geluidhinder, het grootste aandeel hiervan komt van wegen. Een publiciteitscampagne kan de acceptatie van minder geliefde maatregelen verhogen, omdat iedereen wel eens wakker wordt van het lawaai van het verkeer.
Slot
Geluidschermen vormen niet de afdoende oplossing van het geluidprobleem, en niet alleen vanwege de zeer hoge kosten. Geluidschermen verstoren het weidse landschap in ons land. In steden ontstaat zichthinder en zijn geluidschermen een dankbaar object voor graffiti-artiesten. Nu bovendien minister Pronk op geluidschermen wil bezuinigen wordt een alternatieve aanpak acuut noodzakelijk. Met het bovenstaande laten wij zien dat ook voor wegverkeer een alternatieve aanpak mogelijk is.
| ...home | volgende... |