Elly Waterman, 16 februari 2016

Al in 2008 speelde de principiële vraag of NEN-normen waarnaar in bouwvoorschriften verwezen wordt verbindend zijn en of op de kale tekst van deze normen, althans van de inhoud daarvan, auteursrecht bestaat in het licht van artikel 11 Auteurswet. Knooble voerde toen een juridische procedure hierover.

Als resultaat hiervan besloot het kabinet in 2011 dat de normen, waarin volgens de wet- en regelgeving "verplicht" voldaan moest worden, kostenloos beschikbaar moesten zijn. Het basisuitgangspunt van het kabinet was echter dat bij het gebruik van normen in beleid of wetgeving de toepassing van normen vrijwillig is.

Voor milieunormen zijn de normen echter vaak verplicht te gebruiken. Inmiddels is het zover, op een speciale website van de NEN zijn deze normen nu kostenloos beschikbaar.

Het gaat dan om normen met een dwingende verwijzing in de regelgeving in twee gevallen:

• als het verplicht is aan de norm te voldoen
• als de norm niet verplicht is, maar een andere oplossing wel gelijkwaardig moet zijn aan de norm waar naar wordt verwezen

De ministeries van Economische Zaken, Infrastructuur en Milieu, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Veiligheid en Justitie hebben voor hun wetgeving vastgesteld naar welke NEN-normen dwingend wordt verwezen en besloten dat die verwijzing dwingend moet blijven. Het betreft vooral milieunormen, een klein aantal bouwnormen en ‘veiligheidsnormen’. Deze ministeries betalen hiervoor een bedrag aan het NEN, omdat het auteursrecht van de normen bij NEN ligt.

Voor geluid gaat het om NEN 5077 (Geluidwering in gebouwen - Bepalingsmethoden voor de grootheden voor geluidwering van uitwendige scheidingsconstructies, luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidniveaus veroorzaakt door installaties en nagalmtijd) en NPR5272 (Geluidwering in gebouwen - Aanwijzingen voor de toepassing van het rekenvoorschrift voor de geluidwering van gevels op basis van NEN-EN 12354-3).

Opvallend is dat andere normen die genoemd zijn in het Reken- en meetvoorschrift 2012 niet gratis toegankelijk lijken te zijn, zoals NEN-EN-ISO 11819-1:2001 (SPB methode), NEN-ISO 1996-1:2003 (Definitie Lden) en NEN-EN-ISO 3095 (spoorstaaf ruwheid). Kennelijk zijn deze niet dwingend, maar kunnen deze vrijwillig gebruikt worden.

Bronnen: Infomil, Dossier juridische procedure Knooble, Lijst van dwingende normen, Standpunt Kabinet 2011.