Helft avondvluchten JSF Volkel moet "geëxporteerd"

Redactie Geluidnieuws, december 2014

Het Ministerie van Defensie is klaar om de eerste 8 F-35-jachtvliegtuigen te bestellen, die in 2019 moeten binnenkomen. Via een brief aan de Tweede Kamer concluderen ministers Hennis en Kamp dat de aanschaf van de F-35 past binnen de eerder vastgestelde financiële kaders.

Verder gaat Defensie onder in op het geluidsapsect. Eerder nam Defensie 2 F-35 testtoestellen af. Vanaf volgend jaar nemen die deel aan de operationele testfase in de Verenigde Staten.

avondvluchten

Voor omwonenden van de vliegbases en Leeuwarden en Volkel is de komst van de F-35 een belangrijke verandering. De kennisinstituten TNO en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium hebben aan de hand van recente meetgegevens over de geluidsproductie vastgesteld dat de F-35 valt in te zetten binnen de geluidszones op Leeuwarden en Volkel. Wel zal de helft van het aantal avondvluchten op Volkel elders, bijvoorbeeld in het buitenland, moeten worden uitgevoerd, worden "geëxporteerd" zoals het NLR dit noemt in de rapportage.

Tevens zal Defensie op beide vliegbases geluidsschermen plaatsen met het oog op het geluid dat op de grond wordt gemaakt met bijvoorbeeld motorproeven. Daarmee past het geluid binnen de geluidszone en wordt de overlast beperkt.

wetgeving

Er gelden regels om de geluidsbelasting voor de omwonenden en het milieu te beperken. Daarbij zijn twee wetten relevant. De Wet Luchtvaart is van toepassing op de geluidsproductie door toestellen tijdens de vlucht (hierna aangeduid als luchtgebonden geluid). De Wet Milieubeheer is van toepassing op geluidsproductie op de grond en vormt het kader voor geluid dat wordt veroorzaakt door vliegtuigonderhoud (hierna aangeduid als grondgebonden geluid). Op grond van beide wetten is rondom beide bases een zone vastgesteld. Zo’n geluidszone betreft een gebied waarin de gemiddelde jaarlijkse geluidsbelasting een bepaalde waarde niet mag overschrijden. Verder voorzien beide wetten in normen voor maximale niveaus van geluidsbelasting.

luchtgebonden geluid

Op de vliegbases Leeuwarden en Volkel wordt al geruime tijd gevlogen met jachtvliegtuigen. Daarom gelden er al geluidszones - zowel luchtgebonden als grondgebonden - voor het gebruik van de F-16. De kennisinstituten het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart laboratorium (NLR) en TNO hebben aan de hand van recente meetgegevens over de geluidsproductie van de F-35 berekend in hoeverre het beoogde gebruik binnen de bestaande geluidszones past.

In Figuur 1 staat de zone (zwart) en de berekende 35 Ke geluidscontour (blauw) van vliegbasis Leeuwarden. Uit de figuur blijkt dat de berekende geluidscontour binnen de zone ligt.

Voor Volkel is de nieuwe geluidszone ‘Geheel Niemeskant’ het uitgangspunt. Die nieuwe geluidszone laat minder geluid toe dan in de huidige situatie, en is onderdeel van het luchthavenbesluit voor de vliegbasis Volkel dat naar verwachting midden 2015 wordt vastgesteld. Dit is de reden dat er minder avondvluchten op Volkel kunnen worden uitgevoerd. In Figuur 2 staat de voorziene zone (zwart) en de berekende 35 Ke geluidscontour (blauw) van vliegbasis Volkel voor de situatie na de transitieperiode met een export van 50% van het F-35 avondvliegprogramma. Uit de figuur blijkt dat de berekende geluidscontour binnen de voorziene zone ligt. Op één punt ligt de berekende geluidscontour tegen de voorziene zone aan.

grondgebonden geluid

Voor de berekeningen van het grondgebonden geluid is TNO uitgegaan van de bouw van een zogeheten Ground Runup Enclosure (GRE). De Ground Runup Enclosure is een betonnen platform met daarop in een U-vorm geplaatste absorberende geluidsschermen met een hoogte van 12 meter. De mogelijke locatie en oriëntatie van een toekomstige Ground Runup Enclosure is door TNO in overleg met Defensie geoptimaliseerd voor een minimum geluidsuitstraling naar de omgeving.

achtergrondinformatie

Uit een NLR-rapport uit 2009 is al gebleken dat de F-35 luider is dan de huidige Nederlandse F-16 toestellen. Nieuwe informatie bevestigt dit. Uit Amerikaans onderzoek blijkt echter ook dat het geluidsniveau van de F-35 vergelijkbaar is met dat van andere hedendaagse toestellen die met enige regelmaat Nederlandse vliegbases bezoeken. In het bijzonder op Leeuwarden zijn er regelmatig internationale oefeningen waarbij buitenlandse toestellen vanaf die basis opereren.

Bronnen: Nieuwsbericht Defensie, Brief aan de Tweede Kamer, Rapport NLR, Rapport TNO.