Redactie, januari 2015

Begin 2015 is het tragische verhaal in de pers verschenen van hulp bij zelfdoding/euthanasie, in maart 2014 uitgevoerd bij een vrouw die leed aan tinnitus. Volgens haar partner had de vrouw jarenlang last van oorsuizingen in haar hoofd. "Het begon zachtjes. Met een zachte ruis. Langzaam werd het steeds erger. Het geluid werd steeds harder. De ziekte werd een ware marteling.", aldus een artikel in RTL Nieuws.

Een arts van de Levenseindekliniek  is nu berispt voor onzorgvuldige euthanasie. Volgens RTL Nieuws had de vrouw nader psychiatrisch onderzocht moeten worden. Volgens haar partner was haar lijden echter uitzichtloos. "De wanhoopsfactor was zo groot. Maar zij was nog jong, moeder van twee kinderen. Dat het een staartje zou krijgen, had ik wel verwacht."

De partner van de vrouw wil met de publicatie aandacht vragen voor mensen met tinnitus en voor mensen die menswaardig willen sterven.

Toetsingscommissie

Een regionale toetsingscommissie voor euthanasie heeft de casus beoordeeld van een vrouw die onder andere leed aan tinnitus en die op grond daarvan hulp bij zelfdoding zocht. Is tinnitus een reden voor euthanasie of hulp bij zelfdoding? De commissie oordeelt in dit geval van niet; er was sprake van meer problematiek bij de vrouw.

De voorgeschiedenis

De patiënte, een vrouw van 40-50 jaar met psychische klachten in het verleden, leed ruim tien jaar aan tinnitus en tevens aan ernstige hyperacusis en neuralgie. Door de ernst van haar klachten kon zij vrijwel geen normale activiteiten ondernemen of sociale contacten onderhouden. Patiënte vond haar lijden ondraaglijk en wenste euthanasie.

De vrouw omschreef haar klachten als van een voorbijrijdende trein met piepende remmen. De trein kwam nooit tot stilstand. “Het geluid van metaal op metaal, een snerpend geluid, is altijd aanwezig.” Op slechte dagen had de vrouw veel hoofdpijn en zou ze het liefst in een stille kamer willen zijn.

Patiënte had eerder met de eigen huisarts over euthanasie gesproken. Deze arts wilde hier echter geen medewerking aan verlenen. Daarop meldde patiënte zich ongeveer anderhalf jaar voor overlijden aan bij de Stichting Levenseindekliniek.

In april 2014 werd postuum een interview met haar in het NCRV-tv-programma ‘Altijd Wat’ uitgezonden, zie een korte samenvatting hiervan afkomstig van Youtube.

Beoordeling commissie

De commissie is van oordeel dat de arts alvorens het euthanasieverzoek van patiënte in te willigen, gelet op de voorgeschiedenis van patiënte, zowel wat haar diagnoses in het verleden (anorexia nervosa, posttraumatische stressstoornis, angststoornis en depressie) als wat haar attitude aangaande behandelvoorstellen betreft, een psychiatrisch onderzoek volgens de regelen der kunst had dienen te laten plaatsvinden, te meer nu de arts aanvankelijk kennelijk een “niet pluis”gevoel bij dit verzoek had (zij wilde immers toen zij bij dit verzoek betrokken werd er niet op ingaan, was verbaasd over de snelle positieve reactie van de SCEN-arts en het feit dat deze raadpleging van een onafhankelijke psychiater niet nodig oordeelde en drong aan op een aangepaste brief van de triage arts).

Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat naar het oordeel van de commissie de arts onvoldoende onderzoek heeft gedaan naar het bestaan van reële alternatieven om het lijden van patiënte te verlichten en de vraag of er sprake was van uitzichtloos lijden heeft beantwoord zonder in dat kader onderzoek althans voldoende onderzoek te doen.

Ten aanzien van het consultatievereiste merkt de commissie het volgende op. Door een onafhankelijke SCEN-arts te raadplegen die patiënte heeft gezien en schriftelijk haar oordeel heeft gegeven over de zorgvuldigheidseisen heeft de arts formeel voldaan aan het vereiste dat tenminste één onafhankelijke consulent moet zijn geraadpleegd.

Gelet op het bovenstaande heeft de arts niet aannemelijk kunnen maken dat zij zonder nader onderzoek tot de overtuiging kon komen dat er voor de situatie waarin patiënte zich bevond geen redelijke andere oplossing was.

Beslissing commissie

De arts heeft niet gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen bedoeld in artikel 2 lid 1 van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding.

Reactie Levenseindekliniek

In een reactie op de uitspraak schrijft de Levenseindekliniek onder andere dat zij vindt dat de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE) terughoudender zouden moeten zijn in het vragen om psychiatrisch onderzoek. De RTE’s vragen vaak om aanvullend psychiatrisch onderzoek, ook waar het gaat om een duidelijke lichamelijke diagnose. De Levenseindekliniek begrijpt dit als er een duidelijk verband lijkt te zijn tussen het lijden en een psychiatrische aandoening, of als er twijfels zijn over de weloverwogenheid van het verzoek. In andere gevallen betwijfelt de Levenseindekliniek de noodzaak van dergelijk onderzoek.

Bronnen: Beoordeling Toetsingscommissie, RTL Nieuws, Reactie Levenseindekliniek, Youtube, Het volledige interview uitgezonden door de NCRV.