Infradagen 2014: Opvallend veel aandacht voor geluid

Jan Hooghwerff, 25 juni 2014

Midden in de bossen van Ermelo vond de happening CROW Infradagen 2014 plaats: Hotel Heerlickheijd van Ermelo. Circa 250 bezoekers waren twee dagen in gesprek over alles wat met infrastructuur te maken heeft. Wat opviel was de grote belangstelling voor het thema geluid. Circa 75 deelnemers kozen voor één of twee deelsessies over geluid. Vanwaar die aandacht en wat was er te halen?

De geluidsessies leverden veel nieuwe inzichten op. Denk aan de nieuwe ontwikkeling van stille SMA-wegdekken. Op het vlak van (minder) stille maar duurzame wegdektypen is er nog onvoldoende te kiezen. Tweelaags ZOAB varianten kunnen ook geschikt zijn voor stedelijke rondwegen en provinciale wegen. Regel ook budget voor extra onderhoud bij stille wegdekken. Ook in tijden van bezuinigingen zijn er daarvoor goede voorbeelden bij gemeenten en provincies. De sessie over innovaties liet zien dat er breed behoefte is aan innovatie, zowel voor beperkte geluidproductie (en lange levensduur) als voor 10dB-producten. En er gebeurt van alles, zonder dat er grote innovatieprojecten en -budgetten zijn vanuit bijvoorbeeld de overheid. Blijkbaar kan dat ook!

Wat verklaart het succes van deze sessies? Het netwerk voor dit thema was aanwezig: een grote groep van betrokkenen en deskundigen: wegbeheerders, onderzoekers, aannemers, wetenschappers, adviesbureaus. En er was wat te leren en te halen: nieuws, inzichten en visie. De voorbereiding van de sessies was in handen van Erik Rutten (provincie Zuid-Holland) en Jan Hooghwerff (M+P), waarbij er samenwerking was met het platform SilentRoads, een platform gericht op de uitwisseling van kennis en ervaring rond stille wegen.

Geluid en beleid – wat valt er te kiezen?

Op het gebied van stille wegdekken is er van alles te koop en er wijzigt ook van alles. Kennis en inzichten veranderen en de wet- en regelgeving rond geluid is in de afgelopen jaren ingrijpend veranderd. Sommige producten die we 10 jaar terug gebruikten, zijn er niet meer, of zijn aangepast. Soms komt een ontwikkeling weer terug. Hoe moet je daarmee omgaan als je ‘beleid rond verhardingen’ opzet?

Een paar leerpunten uit de presentaties.

• Er zijn sterke aanwijzingen dat vrachtverkeer grote invloed heeft op de akoestische veroudering. Analyse van meetdata heeft een statistisch ‘harde’ correlatie opgeleverd. Deze inzichten zijn van belang bij het maken van keuzes rond geluidbeleid. Zie paper van Christiaan Tollenaar (M+P) en Leo Visser (provincie Noord-Holland): Akoestische achteruitgang stille wegdekken afhankelijk van verkeersintensiteit.
• Denk na over hoe je omgaat met het thema geluid en hinder bij aanleg en onderhoud van wegen. Zie paper van Piet Sloven (DCMR): Bouwen met minder overlast door lawaai van dat bouwen.
• Ronald van Loon pleitte voor meer aandacht voor wegdektypes met minder geluidreductie, maar een langere levensduur en dus lagere kosten. Het breed uitrollen van zulke wegdektypes verlaagt (bij gelijke kosten) het aantal gehinderden veel sterker, dan het aanpakken van alleen de hotspots. Dit levert een grote vraag naar producten die daarvoor geschikt zijn: Stille wegdekken: valt er genoeg te kiezen?
• Gert Brinkman (Gemeentewerken Rotterdam) hield een sterk verhaal over de praktijk van het toepassen van stille wegdekken. Hoe vertaal je nu praktisch de wensen en mogelijkheden in een stedelijke situatie. Verrassend is dat in Rotterdam bij het toepassen van stille wegdekken ook budget gereserveerd wordt voor het (extra) onderhoud. Bij het maken van de keuze voor het breder toepassen van stille wegdekken, moet je ook het technisch en financieel beheer goed regelen. Dat is een goed voorbeeld: Geluid in stedelijke omgeving, hoe praktisch vertaald naar de weg.
• Peter van Hinthem (Heijmans Integrale Projecten) pleitte er voor om bij de keuze voor stille wegdekken, vooral vanuit de omgeving / gehinderden te denken. Is een dunne deklaag een goede keuze, als je ook veel vrachtverkeer hebt? Of kun je dan beter denken aan een (dunne) tweelaags ZOAB? De hinder in de omgeving (en in de woningen) wordt voor een belangrijk deel bepaald door de lagere frequenties van vrachtwagen: Hinder van geluid vrachtverkeer: waarom en wat kun je er aan doen?

De geanimeerde discussies leverden de nodige nieuwe inzichten op. Denk aan de nieuwe ontwikkeling van stille SMA-wegdekken. Op het vlak van (minder) stille maar duurzame wegdektypen is er nog onvoldoende te kiezen. Tweelaags ZOAB varianten kunnen ook geschikt zijn voor stedelijke rondwegen en provinciale wegen. Regel ook budget voor extra onderhoud bij stille wegdekken. Ook in tijden van bezuinigingen zijn er daarvoor goede voorbeelden bij gemeenten en provincies.

Geluid en innovaties – wat speelt er?

Er is al meer dan 20 jaar ervaring met stille wegdekken. In het verleden zijn keuzes gemaakt voor bepaalde wegdektypen, maar waren dat met de kennis van nu wel de juiste keuzes? En, … er is voor de geluidsanering en de naleving van de normen in de nieuwe geluidwetgeving schreeuwend behoefte aan nog stillere wegdekken. Aan de andere kant, ook grote behoefte aan duurzame wegdektypen.

Wat was het nieuws tijdens deze sessie?

• Rudi Dekkers (InfraLinQ, KWS Infra) is bezig met een nieuwe ontwikkeling: een wegdektype waarvan de geluidreductie gedurende de levensduur weinig achteruitgaat. Welke nieuwe kansen zijn er voor zulke duurzaam stille wegdekken? Hij beschrijft helder hoe je de nieuwe wegdekcorrectiemethode (Ctijd) daarbij betrekt en hoe je het vertaalt naar bestekseisen.
• Gerbert van Bochove (Heijmans) introduceert in zijn paper het Self Healing Asfalt, de “match” tussen duurzaamheid en geluidsreductie. Door op de kritische locaties het mengsel van fijne staalvezels te voorzien, kan het wegdek daar ter plaatse gedurende de levensduur “geheald” worden. Dit vindt plaats door met een inductieapparaat over het wegdek rijden. Via de staalvezels wordt een kort “warmteshot” in de deklaag gebracht, waardoor alle haarscheurtjes in het asfaltmengsel dichtsmelten. Het asfaltmengsel wordt hierdoor “gereset” en kan aan een nieuw leven beginnen. Woensdag 2 juli is er een primeur: de eerste keer dat het ‘inductieapparaat’ op een wegvak aan de slag gaat: de A58 bij Vlissingen.
• Er is veel interesse voor het geoptimaliseerde SMA van de provincie Gelderland. Harko Kersten (provincie Gelderland) schetste de ontwikkelingen en het resultaat: SMA-NL 8G+, Steenmastiekasfalt akoestisch geoptimaliseerd. Inmiddels is er een formele Cwegdek voor dit product. De geluidreductie voor lichte motorvoertuigen is 3 dB bij 80 km/h. Dat is minder dan de provincie beoogde, maar dat komt ook doordat ze bewust gekozen heeft voor een conservatieve inschatting van de achteruitgang van de reductie tijdens de levensduur (Ctijd van DGD’s). Grote kans dat over een aantal jaar de reductie naar boven bijgesteld kan worden.
• Rien Huurman (BAM Wegen bv) gaf een kijkje in de keuken van de ontwikkeling van een 10dB-wegdek. Hoe kom je tot een wegdek dat 10dB reductie geeft? Veel R&D-afdelingen zijn met dat thema bezig, o.a. door het project van Rijkswaterstaat: Ultra stille wegdekken (USW). BAM wegen kiest daarbij een eigen spoor, waarbij ze in samenwerking met M+P werken aan een geoptimaliseerd tweelaags ZOAB, met een voor geluid verlaagde mechanische impedantie. Een beetje meer ‘vering’ in de weg, reduceert het geluid.
• Als laatste onderwerp, maar zeker een onderwerp waarbij iedereen op het puntje van zijn/haar stoel zat, de Diffractor, geluidafbuiger, geluidgoot: wat is het en… is het wat? Een bewijs dat er ook andere innovatieve geluidmaatregelen rond de weg mogelijk zijn. Ysbrand Wijnant (Universiteit Twente / 4Silence) schetste het proces om tot de huidige concepten te komen en liet zien dat in een korte tijd er nu al concepten zijn met 2 tot 4 dB geluidreductie, voor zowel personenauto’s als voor vrachtwagens. Er zijn inmiddels op meerdere locaties uitgebreide en nauwkeurige metingen uitgevoerd. Het concept kan in combinatie met andere maatregelen gebruikt worden (zoals stille wegdekken) en heeft geen last van ‘veroudering’.

De sessie liet zien dat er breed behoefte is aan innovatie, zowel voor beperkte geluidproductie (en lange levensduur) als voor 10dB-producten. En er gebeurt van alles, zonder dat er grote innovatieprojecten en -budgetten zijn vanuit bijvoorbeeld de overheid. Blijkbaar kan dat ook!

Wat verklaart het succes van deze sessies? Het netwerk voor dit thema was aanwezig: een grote groep van betrokkenen en deskundigen: wegbeheerders, onderzoekers, aannemers, wetenschappers, adviesbureaus. En er was wat te leren en te halen: nieuws, inzichten, visie.

De voorbereiding van de sessies was in handen van Erik Rutten (provincie Zuid-Holland) en Jan Hooghwerff (M+P), waarbij er samenwerking was met het platform SilentRoads, een platform gericht op de uitwisseling van kennis en ervaring rond stille wegen.