Verhoogde ontwaakkans door repeterende impulsgeluiden

Joos Vos en Mark Houben, TNO Human Factors, augustus 2013
Journal of the Acoustical Society of America Vol. 134 (3), 2011-2025, 2013.

Samenvatting

Er bestaat al jaren behoefte aan meer inzicht in de slaapverstoring die omwonenden ondervinden van impulsachtige geluiden ten gevolge van schietoefeningen, containeroverslag in havengebieden en het laden en lossen in winkelcentra. Ter bepaling van de kans op ontwaakreacties als functie van het geluidniveau werden in het onderhavige onderzoek 50 vrijwilligers gedurende 15 nachten thuis in hun slaapkamer aan diverse geluidfragmenten blootgesteld. Deze fragmenten bestonden uit enkelvoudige en meervoudige geluiden ten gevolge van oefeningen met vuurwapens, het dichtslaan van een deur van een bestelbus en het verplaatsen van een container. Als referentie werd ook het enkelvoudige geluid van landende vliegtuigen meegenomen. Per nacht werden de geluiden gedurende een periode van zes uur aangeboden. De kans op een ontwaakreactie nam duidelijk toe met het A-gewogen geluidexpositieniveau (ASEL) van de geluidfragmenten. De dosis-effectrelaties voor de enkelvoudige impulsgeluiden vielen vrijwel samen met die voor de enkelvoudige vliegtuiggeluiden. De dosis-effectrelaties voor de meervoudige (repeterende) geluiden lagen echter duidelijk boven die voor de andere geluiden. In decibellen uitgedrukt mag bij een gelijke ontwaakkans het geluidniveau van elk van de opeenvolgende impulsen in een fragment met meervoudige geluiden 15 tot 25 dB lager zijn dan dat van een enkelvoudige geluid. Dit niveauverschil was grotendeels onafhankelijk van de mate van gewenning. In de discussie passeren diverse verklaringen voor de verhoogde ontwaakreactie de revue.

FIG. 1. Gemiddelde kans op ontwaken als funktie van het A-gewogen geluidexpositieniveau van de geluidfragmenten voor diverse geluidtypen. Voor alle fragmenten neemt de kans op ontwaken toe met het geluidexpositieniveau. De ontwaakkans voor de enkelvoudige schietgeluiden is vrijwel gelijk aan die voor de enkelvoudige vliegtuiglandingen. De ontwaakkans voor de meervoudige schietgeluiden (“volleys”) is duidelijk hoger dan die voor de enkelvoudige geluiden.

FIG. 2. Gemiddelde kans op ontwaken als funktie van het A-gewogen geluidexpositieniveau van de geluidfragmenten voor diverse geluidtypen. Voor alle fragmenten neemt de kans op ontwaken weer toe met het geluidexpositieniveau. De ontwaakkans voor de enkelvoudige impulsgeluiden (dichtslaan van deur en verplaatsen container) is vrijwel gelijk aan die voor de enkelvoudige vliegtuiglandingen. De ontwaakkans voor de meervoudige impulsgeluiden (“quadruples”) is wezenlijk hoger dan die voor de enkelvoudige geluiden.