SWUNG en stille wegdekken – de meest gestelde vragen

Jan Hooghwerff en Ronald van Loon,  27 juni 2012
 
Over de auteurs: Jan Hooghwerff en Ronald van Loon zijn senior adviseurs bij M+P – raadgevende ingenieurs en zijn intensief betrokken geweest bij de herziening van de Cwegdek-methode en de voorbereiding van het Reken- en meetvoorschrift geluid 2012. e-mail: janhooghwerff@mp.nl 

1. Heeft SWUNG effect voor het omgaan met stille wegdekken?

Ja. Voor de invoering van de SWUNG-wetgeving is het Reken- en meetvoorschrift geluidhinder 2006 geactualiseerd. In het nieuwe Reken- en meetvoorschrift geluid 2012 (RMG 2012) zijn belangrijke wijzigingen verwerkt als het gaat om het bepalen van het effect van een wegdek, de methode Cwegdek.

2. Gemeentelijke en provinciale wegen vallen niet onder SWUNG. Dus daarvoor verandert er ook niks. Toch?

Toch wel. Met de invoering van SWUNG treedt het nieuwe reken- en meetvoorschrift in werking, RMG 2012. Dit voorschrift moet gebruikt worden voor zowel de Wet milieubeheer (geluidemissieplafonds voor rijkswegen) als voor de situaties die (voorlopig) onder de Wet geluidhinder vallen (zoals de gemeentelijke en provinciale wegen). Er is maar één reken- en meetvoorschrift. De effecten van de wijziging gelden dus voor alle situaties.

3. Wat is er gewijzigd in de Cwegdek-methode?

Op hoofdlijnen eigenlijk vier dingen:

  1. de actualisatie van de emissie van het verkeer levert een andere referentie op voor Cwegdek,
  2. de Cwegdek zelf is opnieuw gedefinieerd (is nu een levensduurgemiddelde geluidreductie in plaats van initiële geluidreductie),
  3. het meenemen van de absorptie over grote oppervlakten met poreus wegdek (van belang voor brede rijkswegen) en
  4. er is voor sommige situaties een nieuwe (tijdelijke) aftrek die afhankelijk is van het wegdektype.

Andere vragen gaan op deze onderdelen dieper in.

4. Waarom een andere definitie voor Cwegdek?

Het geluidseffect van het wegdek wordt in de emissie verwerkt met de wegdekcorrectie Cwegdek. Bij het ontwikkelen van de methode Cwegdek, ruim 15 jaar geleden, bestond nog geen concreet inzicht in het effect van veroudering van geluidreducerende deklagen. Toen is aangenomen dat het verouderingsgedrag van deze wegdektypen ongeveer gelijk is aan dat van het referentiewegdek (dicht asfaltbeton). Na 15 jaar ervaring met stille wegdekken is duidelijk dat de akoestisch eigenschappen van poreuze en semi-dichte wegdekken zich anders ontwikkelen over de tijd dan dichte deklagen. De nieuwe wegdekcorrectie wordt opgebouwd uit de som van de initiële reductie (Cinitieel) en het gedrag in de tijd (Ctijd). Met deze laatste factor wordt de gemiddelde achteruitgang van de geluidtechnische wegdekprestatie in rekening gebracht. De totale Cwegdek in het RMG 2012 is daarmee een levensduurgemiddelde waarde geworden. Het typische gedrag van bijvoorbeeld een dunne geluidreducerende deklaag is in onderstaande figuur weergegeven.

5. Wat is het effect van de nieuwe emissiekentallen en de referentiewaarde voor Cwegdek?

De referentie voor Cwegdek is geactualiseerd. Voor 2012 werd de referentie gebaseerd op metingen van nieuwe wegdekken van dicht asfaltbeton. De geactualiseerde referentie is gebaseerd op wegvakken met dicht asfaltbeton van verschillende leeftijden. Daarmee is de referentie (net als de nieuwe definitie van de wegdekcorrectie) gebaseerd op de gemiddelde geluideigenschappen gedurende de gebruiksperiode. De nieuwe referentiewaarde voor de Cwegdek-methode ligt voor lichte motorvoertuigen hoger dan de oude referentiewaarde. Dit betekent dat de (initiële) reductie van wegdekken groter is. Het opnemen van het tijdgedrag (Ctijd) zorgt juist voor lagere reducties. Per saldo zijn de meeste geluidreducties in de nieuwe methode lager dan de huidige getallen.

6. In welke situatie mag de absorptie van poreuze wegdekken in de overdracht meegenomen worden?

Met de Cwegdek wordt wel het effect van wegdek op de emissie meegenomen, maar niet het eventuele absorberende effect van het wegdekoppervlak in de geluidoverdracht. Dit kan zinvol zijn bij brede wegverhardingen, zoals meerstrooks auto(snel)wegen. In het RMG 2012 wordt het absorberende effect van geluidabsorberende wegdektypen op de overdracht in de berekeningen van de bodemdemping meegenomen. Omdat de methode voor bepaling van de wegdekcorrectie ook rekening houdt met de absorberende eigenschappen van het wegdek, moet het weggedeelte onder de rij-lijn als akoestisch hard gemodelleerd worden. Dit gebeurt bij absorberende wegdekken door een strook van 5 meter (loodrecht op de rij-lijn) als akoestisch harde bodem aan te houden. Voor de absorptiefractie van ZOAB en (fijn) tweelaags ZOAB wordt een waarde van 0,5 voorgeschreven. Voor alle overige wegdektypen wordt gerekend met een hard bodemgebied, op dezelfde manier als in de huidige rekenmethode.

7. Welke aftrek mag je in bij het nieuwe RMG2012 gebruiken?

In SWUNG-1 is de aftrek (voor effect van bronbeleid) zoals bedoeld in artikel 110g van de Wet geluidhinder (Wgh), voor de rijkswegen afgeschaft. Deze aftrek betrof een generieke vermindering van de geluidbelasting die was gebaseerd op een ruwe schatting uit 2002 van de effecten van Europees bronbeleid. Het afschaffen van artikel 110g in SWUNG-1 vond plaats in samenhang met een herziening en vereenvoudiging van de normen, zoals een verhoging van de voorkeurswaarde van 48 naar 50 dB. Binnen de EU is recent besloten tot aanscherping van de geluideisen aan autobanden. Ook zijn er vergevorderde voorstellen voor aanscherping van geluideisen aan wegvoertuigen. Hierdoor kan nu, met name voor wegen met snelheden vanaf 70 km/h, een veel nauwkeurigere voorspelling worden gemaakt van het effect van Europees bronbeleid. Van de combinatie van stillere banden en wegdeksoorten met een relatief gladde toplaag wordt een positief effect verwacht. Link naar artikel van Gijsjan van Blokland. Dit verwachte effect is verwerkt in de vorm van een correctie op de Cwegdek in het RMG 2012. Het effect van deze "nieuwe tijdelijke aftrek" bedraagt voor wegdekken met een grove toplaag (zoals ZOAB en Tweelaags ZOAB) 1 dB en voor overige wegdeksoorten 2 dB. Bij toepassing van de Wgh (provinciale en gemeentelijke toepassing) blijft naast de hiervoor beschreven "nieuwe tijdelijke aftrek" ook de "aftrek" van artikel 110g van toepassing. Bij de SWUNG-2 wetgeving ligt het voor de hand dat de aftrek 110g zal vervallen samen met een aanpassing van de normen.

8. Levert de geactualiseerde rekenmethode andere geluidbelastingen op?

Ja, door de wijzigingen die genoemd zijn bij vraag 3 zal het nieuwe RMG 2012 andere geluidbelastingen opleveren dan het huidige voorschrift. De berekende waarden sluiten beter aan bij de werkelijke geluidniveaus. Het verschil tussen berekeningen met het RMV 2006 en het RMG 2012 zal per situatie anders zijn. Voor wegen met lage snelheden zal het effect in de meeste gevallen kleiner zijn dan 1 dB. Voor situaties met geluidreducerende deklagen kan er een toename zijn van maximaal 2 dB. Bij snelheden hoger dan 80 km/h en wegen met een grove toplaag, zoals ZOAB, zullen de berekende geluidbelastingen op basis van het RMG 2012 circa 1 tot 1,5 dB hoger liggen. Een indicatie van het verschil voor een aantal typische snelheidsgebieden is in onderstaande tabel opgenomen.

9. Wanneer moet je verplicht vanuit de wetgeving een (niet meer voldoende) stil wegdek vervangen?

In de wetgeving (Wet geluidhinder) vòòr juli 2012 was het effect van een stil wegdek via de Cwegdek-methode uit bijlage III van het Reken- en meetvoorschrift Geluidhinder 2006 verwerkt. Deze methode brengt het effect van stille wegdekken in rekening op basis van vergelijking van het wegdek in nieuwstaat ten opzichte van de referentie, eveneens in nieuwstaat. Er werd geen rekening gehouden met het eventuele verschillende gedrag tussen stil wegdek en referentiewegdek tijdens de gebruiksperiode. Vanuit de (oude) wetgeving (Wet geluidhinder) is er geen verplichting om via metingen de geluidreductie van wegdekken te volgen. De wet regelt ook niet wanneer het wegdek vervangen moet worden. De levensduur van een wegdek wordt daardoor in de praktijk bepaald door de civieltechnische eigenschappen, niet door de geluideigenschappen.

In de nieuwe geluidwetgeving (vanaf juli 2012) wordt het tijdgedrag wel in de Cwegdek-methode meegenomen. De wegdekcorrectie waarmee in geluidonderzoeken gerekend wordt, is een gemiddelde geluidreductie tijdens de gehele gebruiksperiode. Ook de nieuwe geluidwetgeving is gebaseerd op berekeningen. Deze ‘rekenwaarde’ wordt gebruik voor de geluidonderzoeken. De geluideigenschappen van het wegdek worden niet gemeten. Het moment van einde levensduur van een wegdek wordt daarom in de praktijk niet bepaald door de geluideigenschappen, maar door de civieltechnische toestand van het wegdek. Verwacht mag worden dat de ‘rekenwaarden’ in de praktijk overeenkomen met de gemiddelde eigenschappen gedurende de gebruiksperiode.

10. Waarvoor worden in de nieuwe geluidwetgeving geluidmetingen gebruikt?

De geluidmetingen van wegdekken kunnen voor meerdere doelen gebruikt worden:

  • Bijvoorbeeld om de wegdekcorrectie van een bepaald wegdektype of product te bepalen. De methode hiervoor is opgenomen in bijlage III van het Reken- en meetvoorschrift Geluid 2012. Er komt medio 2012 ook een nieuwe CROW-publicatie beschikbaar met toelichting op de methode.
  • In afspraken die gemaakt zijn tussen opdrachtgever (wegbeheerder) en opdrachtnemer (bijvoorbeeld aannemer) bij een project, zoals groot onderhoud aan de weg. Onderdeel van het bestek of contract kunnen geluidmetingen zijn waarmee, na in gebruik name van het wegdek, aangetoond moet worden of de partijen zich aan de afspraken ten aanzien van de geluidreductie gehouden hebben.
  • In het kader van onderzoek naar de eigenschappen van wegdektypen of producten. Inzicht in het gedrag van de geluidreductie tijdens de levensduur kan verkregen worden uit monitoringsmetingen (bijvoorbeeld: initieel, na 2, 4, 6, 8 en 10 jaar).

11. Als je eenmaal ergens een stil wegdek hebt aangelegd, ben je dan verplicht om bij groot onderhoud weer precies hetzelfde wegdek aan te brengen?

Dat hangt af van het wettelijke kader dat geldt voor de weg. Voor het hoofdwegennet geldt per 1 juli 2012 een nieuw regime (SWUNG). Dan worden geluidplafonds langs de rijkswegen vastgesteld. Dat betekent dat je elke keuze kunt maken bij vervanging van een wegdek, als je maar binnen het geluidplafond blijft. Die controle wordt gedaan op basis van berekeningen, niet op basis van metingen.

Voor stedelijke en provinciale wegen blijft (voorlopig) de Wet geluidhinder gelden. Het uitvoeren van groot onderhoud waar een ander wegdektype wordt overwogen, kan een zogenaamde ‘reconstructie in de zin van de Wet geluidhinder’ opleveren. Dat is het geval als de geluidbelasting 2 dB of meer toeneemt, of als de wijziging leidt tot overschrijding van een eerder vastgestelde hogere grenswaarde op een geluidgevoelige bestemming. In deze toename moet je ook de eventuele groei van het verkeer meenemen. In de praktijk betekent dit dat je niet gemakkelijk van bijvoorbeeld een dunne geluidreducerende deklaag naar een wegdek van dicht asfaltbeton terug kunt gaan.

12. Hoe kom ik aan nieuwe Cwegdek getallen en Ctijd? En de productgebonden Cwegdek-rapporten?

Het RMG 2012 zelf bevat geen tabellen met wegdekcorrecties. Daarvoor wordt verwezen naar de website Stillerverkeer.nl. Op deze website staan voor de standaard wegdekcategorieën zowel de wegdekcorrecties voor het oude RMG 2006, als de nieuwe correcties. Ook zijn daar voor de standaard wgedekcategorieën de waarden voor Ctijd opgenomen. Op de website staan ook de rapporten van producenten met de productgebonden wegdekcorrecties. Voor het nieuwe RMG 2012 moeten de producenten een nieuwe rapportage opstellen. De oude wegdekcorrecties zijn niet bruikbaar onder het nieuwe regime. Deze nieuwe rapportages zullen ook op de website Stillerverkeer gepubliceerd worden.

13. Kan ik de huidige Cwegdek-rapporten van producten ook gebruiken in combinatie met het nieuwe RMG 2012?

Nee, dat kan niet. De belangrijke wijzigingen in de Cwegdek-methode leiden tot significant andere wegdekcorrecties. Het combineren van oude wegdekcorrecties voor situaties waarbij het nieuwe RMG 2012 van toepassing is, leidt tot onjuiste resultaten. Hetzelfde geldt voor het combineren van nieuwe wegdekcorrecties voor situaties waarbij het oude RMG 2006 nog van toepassing is.

14. Waar kan ik meer informatie vinden over wijzigingen vanwege de nieuwe regelgeving voor stille wegdekken?

Op de website www.stillerverkeer.nl  zijn alle relevante reken- en meetvoorschriften te downloaden. Deze website bevat ook informatie over de nieuwe Cwegdek-methode en de tabellen met de wegdekcorrecties. Medio 2012 komt er een nieuwe CROW-publicatie uit, de opvolger van publicatie-200. In het voorjaar van 2012 zijn meerdere bijeenkomsten georganiseerd, waar presentaties gehouden zijn over de effecten van het nieuwe RMG 2012 voor stille wegdekken. Op verschillende websites zijn de presentaties te downloaden:

 
    home...