VROM: "Geen overschrijding geluidsnormen HSL in 2009"
redactie, 10 januari 2010
In december zonden twee gemeenten, Langsingerland en Kaag en Braassem, een handhavingsverzoek naar de Minister van VROM vanwege het geluid van de in 2009 in gebruikgenomen Hogesnelheidslijn (zie hier het artikel in Geluidnieuws daarover). Blijkens het onderzoek van VROM door bureau Sight veroorzaakt de combinatie van te lawaaiige treinstellen en een trillinggevoelige, betonnen spoorconstructie een geluidsproductie die 5 dB te hoog is. Volgens de rapporteurs ligt het in de macht van de gemeente om op te treden. Die kan volgens Bureau Sight eenvoudigweg met het bestemmingsplan in de hand de overtreder een dwangsom opleggen voor iedere keer dat een Traxx trein de gemeente passeert.
De bewoners van de Stichting "Stop Geluidsoverlast HSL" vinden het onbegrijpelijk en onacceptabel dat niet volstrekt helder is wie tegen de geluidsoverlast moet optreden en of de treinen teveel geluid maken. "Stel je voor dat de meetresultaten bekend zijn waaruit blijkt dat de norm wordt overschreden en Rijk en gemeente zijn nog aan het bakkeleien over de vraag wie de politierol op zich moet nemen. Ondertussen blijven wij met de herrie zitten!", aldus de Stichting. Voor VVD kamerlid Aptroot was deze kwestie aanleiding om minister Cramer van VROM enkele vragen voor te leggen.
Geen overschrijding
Blijkens een nieuwsbericht van VROM is er echter geen sprake van overschrijding van de geluidsnormen. Onafhankelijk onderzoek van TNO in opdracht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft dat in november 2009 al bevestigd (zie hier het artikel in Geluidnieuws). Er is volgens het ministerie op dit moment dan ook geen aanleiding om handhavend op te treden.
De gemeenten voelden zich verplicht de minister van VROM te vragen handhavend op te treden. Uit onderzoek van onderzoeksbureau Sight zou namelijk blijken dat er in de dienstregeling tot 13 december 2009 wel sprake is van een overschrijding van de geluidsnormen. Dit is niet juist volgens de minister van VROM. Zij betreurt de gang van zaken en heeft in een brief beide gemeenten en de stichtingen Stop Geluidsoverlast en Geen Gehoor van haar conclusies ten aanzien van het onderzoek op de hoogte gesteld.
Per 13 december is een nieuwe dienstregeling van de HSL in werking getreden. Teneinde te voorkomen dat naar de toekomst toe in 2010 een overschrijding van de geluidsnormen gaat plaatsvinden zijn de nodige maatregelen toegezegd. Er zijn geluidsmetingen uitgevoerd die moeten uitwijzen of voor 2010 de nieuwe dienstregeling in combinatie met de aangekondigde maatregelen binnen de geluidsruimte van het tracébesluit past.
Excuses van de minister
Blijkens de brieven van de minister aan de beide gemeentes had het onderzoek door Sight in opdracht van VROM als doel om alle feiten en omstandigheden “op een rijtje te zetten” met betrekking tot de geluidsoverlast rond de HSL-zuid. Dit met het oog op mogelijke discussies over de normstelling in het kader van het wetsontwerp SWUNG I, dat momenteel ter behandeling bij de Tweede Kamer ligt.
De verkenning is uitsluitend bedoeld voor het verzamelen van informatie ten behoeve van intern overleg op het departement. Het betreft dus geen autonoom onderzoek naar de geluidbelasting van de HSL-Zuid. Bij de verkenning zijn – naast een bureauonderzoek – ook vraaggesprekken gehouden met een aantal betrokkenen. Betrokkenen vroegen bij die gelegenheid om het resultaat van de verkenning te mogen ontvangen. Omdat VROM daarin naar alle partijen transparant wilde zijn, is een samenvatting van de door bureau Sight getrokken conclusies aan alle betrokkenen toegestuurd. Vervolgens is naar de minister heeft begrepen op verzoek van een aantal betrokkenen om een toelichting gevraagd van deze conclusies. Voor beide acties was door bureau Sight toestemming gevraagd en gekregen van de opdrachtgever. Door deze acties is de indruk ontstaan dat VROM wilde interfereren in de goede overlegsituatie die er inmiddels tussen het ministerie van VenW en de betrokken gemeenten is ontstaan. Daarvan is volgens de minister van VROM uiteraard geen sprake.
Achteraf moet geconstateerd worden dat VROM bij de opdrachtverlening ten behoeve van het bureau Sight een eenduidig referentiekader en uitgangspunten voor de verkenning had moeten vastleggen. Door deze omissie is onnodige commotie en verwarring ontstaan bij betrokkenen. Hiervoor zijn excuses op zijn plaats.
Rechtzetting
Ten aanzien van de conclusies die door het bureau Sight zijn getrokken wil mw. Cramer het volgende rechtzetten. Twee elementen spelen in de conclusies van bureau Sight een hoofdrol:
- de eerste daarvan is de interpretatie van het maatgevend
jaar. Het door Sight geraadpleegde TNO-rapport had betrekking
op de dienstregeling van september 2009 (Traxx-locomotieven en
Prio-rijtuigen). Deze dienstregeling heeft slechts een periode
van 3 maanden beslaan, terwijl de beoordelingsperiode in de
Wet geluidhinder een jaar betreft. De desbetreffende
regelgeving geeft geen expliciet uitsluitsel hoe om te gaan
met deze startperiode van ingebruikname van de HSLzuid. Met
het ministerie van VenW kiest VROM – anders dan Sight - voor
een voortschrijdend gemiddelde (middelen over het voorafgaande
jaar). De minister onderschrijft derhalve de conclusie van
haar ambtgenoot van Verkeer en Waterstaat, minister Eurlings,
dat de dienstregeling van september 2009 gemiddeld over het
voorafgaande jaar niet heeft geleid tot een overschrijding van
de geluidruimte die in het tracébesluit is vastgelegd.
Teneinde te voorkomen dat naar de toekomst toe in 2010 een
overschrijding van de geluidruimte gaat plaatsvinden zijn door
de minister van Verkeer en Waterstaat de nodige maatregelen
aangekondigd aan de Tweede Kamer. Inmiddels is per 13 december
een nieuwe dienstregeling in werking getreden. Met meer
treinen (de Thalys is toegevoegd) en dus een andere
geluidsbelasting. De minister van VenW heeft zoals gezegd
maatregelen aangekondigd teneinde te voorkomen dat op enig
moment in 2010 de geluidsbelasting (bepaald volgens het
voortschrijdend gemiddelde) hoger zal worden dan de
geluidruimte in het tracébesluit. Op dit moment is met de
nieuwe dienstregeling daarvan geen sprake. De verwachting is
dat de aangekondigde maatregelen afdoende zullen zijn om
binnen deze geluidruimte te blijven. Door VenW zijn
geluidmetingen uitgevoerd die moeten uitwijzen of voor 2010 de
nieuwe dienstregeling in combinatie met de aangekondigde
maatregelen past binnen de geluidruimte van het tracébesluit.
Wat vindt u hiervan? Doe mee aan de enquete van Geluidnieuws (gedurende de maand februari 2010)
- Het tweede element dat bespreking behoeft is de verantwoordelijkheidsverdeling bij een eventuele handhavingprocedure. In het bovenstaande heeft de minister van V&W vastgesteld dat er thans geen sprake is van een geluidsbelasting die hoger is dan de waarden uit het tracébesluit. Daarmee is op dit moment geen aanleiding om over te gaan tot handhaving. De vraag welke instantie tot handhaving gemachtigd is, is dan ook nu niet aan de orde. Over wie verantwoordelijkheden heeft in een eventuele handhavingprocedure bestaat geen eenduidig beeld. Het betreft hier een tracébesluit van 1998, waarvoor de handhaving van de geluidruimte niet expliciet duidelijk is. Over de vraag wie verantwoordelijk is voor de handhaving bestaan meerdere benaderingen. Over deze complexe problematiek wil de minister graag met de gemeenten in overleg treden. Vooruitlopend op dit overleg acht zij het prematuur om hierover nu definitieve conclusies te trekken, zo ook ten aanzien van de door het bureau Sight getrokken conclusie dat uitsluitend de gemeenten het bevoegd gezag zouden zijn. Overigens wordt deze materie bij de invoering van SWUNG I (te verwachten per 1 januari 2011) wel eenduidig geregeld door het Rijk aan te wijzen als handhavende instantie.
Brabant
Blijkens een artikel van Omroep Brabant hebben inwoners van West-Brabant weinig last van de Thalys. ProRail heeft pas één klacht over geluidsoverlast ontvangen. Slechts een inwoner uit Zevenbergschen Hoek klaagde over de geluidsoverlast van de hogesnelheidslijn. De gemeente Breda heeft nog helemaal geen klachten binnengekregen.
Bronnen: Persbericht VROM, Brief aan gemeente, Heraut-online, Stopherriehsl, Omroep Brabant