Controverse: Ultrageluid tegen blauwalg?
Diverse bronnen, juli 2010
Kees en Angèle Luykx uit De Goorn willen een experiment met ultrasoon geluid tegen de blauwalg in de Ursemmerplas. In tegenstelling tot Wageningen Universiteit zijn zij er van overtuigd dat geluidsgolven kunnen afrekenen met de bacteriën zonder andere organismen te schaden.
Luykx heeft het bedrijf Luykx Ultrasound BV en dus een commercieel belang. Maar ze hebben ook referenties die kunnen bevestigen dat de methode werkt. Het liefst werken ze mee aan een praktijktest, onder leiding van een objectief instituut als TNO. Ze hebben dat ook aangeboden aan het Recreatieschap Westfriesland, de eigenaar van de Ursemmerplas. Die wijst een test niet af, onder voorwaarde dat een deskundige van TNO dit ondersteunt.
Anekdotes versus gecontroleerde experimenten
De Wageningen UR vermeldt op hun website dat de afgelopen tijd bestrijding van blauwalgen door middel van ultrageluid intensief is gepromoot. Echter ondanks alle mooie anekdotes over enorme successen, laten gecontroleerde experimenten een heel ander beeld zien. Ultrageluid doodt (blauw)algen niet. Daarentegen worden watervlooien wel snel geëlimineerd met als gevolg dat ultrageluid een averechts effect kan hebben. Bestrijding van de blauwalgenoverlast door middel van ultrageluid lijkt daarmee een dood spoor.
Door aanbieders van ultrageluidapparatuur wordt beweerd dat helder water verkregen kan worden doordat de (blauw)algen zullen worden gedood door het in trilling brengen van de “vacuole”, terwijl andere organismen geen hinder of schade zullen ondervinden. In het onderzoek van de WUR zijn deze claims nader onderzocht, waarbij gebruik is gemaakt van Flexidal-AL05 en AL10 transducers, die verkocht worden voor aquaria en vijvers. Deze apparaten bleken drie frequentiegroepen ultrageluid te genereren: ~20 kHz, ~28 kHz en ~44 kHz. Beide types zouden binnen een week alle algen doden, zodat het water helder wordt.
De testorganismen waren de cyanobacteriën Anabaena sp., Cylindrospermopsis raciborskii, kolonievormige Microcystis aeruginosa en een voornamelijk eencellige M. aeruginosa, de groenalg Scenedesmus obliquus en de watervlo Daphnia magna.
In alle potten werd bij een relatief hoge blootstelling geen sterfte van de fytoplanktoncellen waargenomen, maar zelfs groei en bleken de cyanobacteriën nog steeds in staat aan het wateroppervlak te accumuleren. Dit is een sterke indicatie dat in grotere systemen, zoals buitenwater, ultrageluidapparatuur weinig effectief zal blijken, want de geluidsgolf zal met een grotere afstand tot de bron alleen maar verder uitdoven.
Watervlooien
Een experiment, wat werd uitgevoerd in grotere experimentele eenheden van 85 liter met in het laboratorium samengestelde planktongemeenschappen, liet overduidelijk zien dat controles helder werden, terwijl de ultrageluidbehandelde bakken veranderden in een groene soep. Dit werd veroorzaakt door het desastreuze effect van ultrageluid op watervlooien.
Het experiment laat overduidelijk zien dat ultrageluid uit de gebruikte transducers (AL-05) het fytoplankton niet doodt, maar dat het wel een zeer nadelig effect heeft op belangrijke grazers zoals Daphnia. Ultrageluid kan daardoor zelfs bijdragen aan versterking van algenbloei.
Bronnen: Noordhollands Dagblad, WUR