26 januari 2001
De ministerraad heeft op voorstel van minister Netelenbos van Verkeer en Waterstaat ingestemd met een wijziging van de wet luchtvaart inzake nieuwe veiligheids- en milieurandvoorwaarden voor Schiphol. Het wetsvoorstel zal nu bij de Tweede Kamer worden ingediend. De wet dient in werking te treden wanneer de vijfde baan (2003) klaar is.
In het wetsvoorstel zijn algemene bepalingen opgenomen over geluid, veiligheid en luchtkwaliteit op Schiphol. De nadruk ligt daarbij volgens het kabinet op transparante regelgeving die goed handhaafbaar en te controleren is. Uitgangspunt ten aanzien van veiligheid en milieueisen is dat het huidige beschermingsniveau van omwonenden in de nieuwe wet wordt gehandhaafd.. Dat betekent dat Schiphol mag groeien maar niet meer overlast mag veroorzaken. Door andere aanvliegroutes (zoveel mogelijk over zee en dunbevolkte gebieden) en de komst van de vijfde baan kan dit worden gerealiseerd.
In de wetswijziging is een regeling opgenomen waarmee beperkingen aan het gebruik van de ruimte rond de luchthaven kunnen worden gesteld. De definitieve grenzen worden in een uitvoeringsbesluit vastgelegd. Ook het aantal handhavingspunten en de plaats ervan wordt in een uitvoeringsbesluit geregeld. Ten behoeve van de nadere besluiten wordt een milieu effect rapportage (MER) opgesteld.
Er kunnen zich extreme weersomstandigheden voordoen waarbij het uit oogpunt van veiligheid noodzakelijk is om bepaalde start- en landingsbanen te gebruiken (Buitenveldertbaan). Het kabinet schept daartoe de ruimte. Er mag dus niet méér gevlogen worden, maar in die situatie mogen bepaalde veilige banen meer gebruikt worden dan zonder dat extreme weer het geval zou zijn. Andere banen worden dan minder gebruikt. Voor alle duidelijkheid: de sector moet zelf al voor een groot deel de effecten van ongunstige weersomstandigheden zelf opvangen. Alleen in zeer bijzondere gevallen treedt de uitzonderingsregel in werking. Dit wordt eveneens nauwgezet in het uitvoeringsbesluit geregeld.
Een commissie van onafhankelijke deskundigen onder leiding van de heer Berkhout heeft geadviseerd om de overgang van de huidige geluidsindicator (Ke) naar de door Europa voorgeschreven nieuwe (Lden) te vereenvoudigen en om de gevoeligheid van de te gebruiken berekeningen in de MER uit te werken. Beide adviezen worden overgenomen. De commissie schetst daarnaast een aanzet voor een alternatieve berekeningswijze van het totaal toegestane volume aan geluid. De Commissie geeft aan dat een nadere verkenning de nodige tijd vraagt. Deze uitwerking is niet van invloed op het wetsvoorstel. De Minister van Verkeer en Waterstaat zal de Commissie vragen dit aspect nader uit te werken waarbij met name de elementen handhaafbaarheid, uitvoerbaarheid en gelijkwaardigheid uitgangspunt zullen zijn.
De commissie heeft kritiek op de door het kabinet voorgestelde wijze van bepaling van het Totaal Volume Geluid (TVG). Zij spreekt als haar mening uit dat dit TVG onvoldoende nauwkeurig is en daarom een groot aantal handhavingspunten vergt. In plaats daarvan stelt de commissie een TVG voor gebaseerd op een “geluidlandschap” tot aan de 20 Ke. Deze methode zou, volgens de commissie, kunnen bijdragen aan een betere bescherming voor de omwonenden van Schiphol en meer flexibiliteit voor de luchtvaartsector. De commissie geeft in haar advies aan dat op dit moment de consequenties van dit voorstel nog niet volledig kunnen worden overzien. Om die reden stelt zij voor dit systeem de komende jaren te testen.
Dit advies om tot een “geluidlandschap”-TVG over te gaan neemt de Minister van Verkeer & Waterstaat vooralsnog niet over. Zij neemt de kritiek echter wel serieus en zal daarom de commissie vragen haar kritiek nader te onderbouwen. Parallel hieraan zal zij in samenwerking met de commissie onderzoeken of en zo ja hoe, het “geluidlandschap-TVG op een gelijkwaardige en handhaafbare wijze kan worden uitgewerkt en getest.
In hun reactie stellen de milieuorganisaties dat het ontwerp van de Wet luchtvaart de Planologische Kernbeslissing Schiphol buiten werking stelt. De wet is een noodwet waarmee de normale juridische regels opzij worden gezet, teneinde ruimte te geven aan de groei van Schiphol, aldus het persbericht. De organisaties vinden dat de handhaving een gatenkaas is, en dat de Raad van State buitenspel wordt gezet. De Raad van Staten zou straks niet meer kunnen toetsen of de sterk versoepelde milieunormen in de nieuwe wet overeenkomen met de tot nog toe geldende politieke beloften, zoals vastgelegd in de PKB. De milieuorganisaties vinden dit wetsvoorstel onaanvaardbaar. Zij roepen de Tweede Kamer op hiermee niet akkoord te gaan.
Volgens Milieudefensie geeft het normenstelsel van de ontwerpwet een slechte bescherming van de bevolking tegen vliegtuiglawaai, omdat een adequaat meetpuntennetwerk met bijbehorende geluidsnormen ontbreekt. Ook wordt uitsluitend in het gebied vlakbij de luchthaven (35 Ke zone) een grens gesteld aan de herrie. De gebieden verder weg van Schiphol worden hiermee vogelvrij.
Tenslotte vinden de milieuorganisaties dat de handhaving van de milieunormen bijzonder slecht is geregeld. Zij vinden dat de handhaving van de normen door een onafhankelijke instantie dient te gebeuren. Het geluidmeetnet bijvoorbeeld mag niet uitsluitend in handen zijn van Schiphol, zoals de wet voorstelt.
Bronnen:
Persbericht Kabinet, via Nieuwsbank,
Persbericht Milieudefensie, via Nieuwsbank,
Aanbiedingsbrief Minister advies Commissie deskundigen vliegtuiggeluid aan Tweede Kamer, website ministerie Verkeer en Waterstaat