SWUNG - de wet treedt in werking (Geluidnieuws, themanummer SWUNG-1, juli 2012)

Het is nu definitief: Swung-1 treedt op 1 juli 2012 in werking. Op 20 juni is het inwerkingtredingsbesluit gepubliceerd in het staatsblad. Het besluit is hiernaast afgebeeld. Dit is een mijlpaal voor het geluidbeleid. Eindelijk komt er een grens aan de groei van het geluid in de woonomgeving. Helaas geldt de nieuwe wet alleen voor rijksinfrastructuur, terwijl bekend is dat de meeste geluidshinder van verkeer veroorzaakt wordt door gemeentelijke wegen.

De grauwe geluidsdeken die over Nederland is neergevallen en die sinds de Wet geluidhinder, ondanks alle goede bedoelingen, alleen maar dikker is geworden, zal nu in elk geval langs de rijksinfra niet meer verder groeien zonder dat er goed gekeken wordt naar maatregelen.

Al rond 1995 bleek dat de Wet geluidhinder de burger onvoldoende beschermt en werd door de toenmalige minister de Boer het voornemen geuit tot in voering van geluidemissieplafonds voor spoor. De invoering ervan ging op in "MIG", een breder traject tot modernisering van de hele Wet geluidhinder.

MIG strandde in 2002 bij de val van het kabinet Kok. Het is niet vreemd dat inmiddels de Wet geluidhinder op vele aspecten aan herziening toe is. De eisen van de maatschappij en politiek over de mobiliteit en een goede leefomgeving zijn immers drastisch gewijzigd en ook de techniek is voortgeschreden. Met het wetsvoorstel Swung-1 wordt eindelijk een grote stap gezet in een nieuwe richting. Want dit wetsvoorstel behelst een fundamentele breuk met de circa 30 jaar oude regels van de Wet geluidhinder.

Zo verdwijnt de directe verplichting tot toetsing van geluidsbelastingen van woningen aan normen bij reconstructie van een weg of wijziging van een spoorweg. Tevens vervalt de werkwijze waarbij per woning zogenaamde hogere waarden worden vastgesteld, en alle in het verleden vastgestelde hogere waarden verliezen hun rechtskracht.

De lezers van Geluidnieuws zullen veel kennis opdoen over Swung-1 door alle artikelen in dit themanummer. De redactie bedankt hierbij alle auteurs, ook namens de lezers van Geluidnieuws. De informatie hier zal de komende jaren nog uitermate zinvol zijn.

Het wetsvoorstel moet leiden tot vereenvoudiging, betere bescherming van burgers en meer ruimte en flexibiliteit voor infrabeheerders om te voorzien in de mobiliteitsbehoefte. Vooralsnog blijven de wijzigingen echter beperkt tot het beheer van rijkswegen en hoofdspoorwegen. Maar naar verwachting zullen binnen afzienbare tijd, met het nog in te dienen wetsvoorstel Swung-2, vanuit dezelfde grondgedachte ook grote wijzigingen voor de overige onderdelen van de Wet geluidhinder worden doorgevoerd.

De kern van de nieuwe regels bestaat uit de invoering van geluidproductieplafonds. Dit nieuwe instrument bestaat uit het vast leggen van de maximaal toegestane geluidproductie van de bron. Artikel 11.20 van het wetsvoorstel regelt dat de beheerder van de bron zorg moet dragen voor naleving van de geluidproductieplafonds. Dat is gelijk het meest belangrijke artikel van de hele wet.

Daarnaast bevat de wet regels voor de eerste vaststelling van de geluidproductieplafonds, het wijzigen van geluidproductieplafonds, de wijze waarop verantwoording wordt afgelegd over de naleving, een eenmalige saneringsoperatie en geluidsbelastingkaarten en actieplannen.

De toepassing van de regels vereist een nieuwe manier van denken: Alles mag zolang het geluidproductieplafond maar niet wordt overschreven. De wet kent het begrip infraproject of reconstructie niet. Soms zal bijvoorbeeld een wegverbreding zonder geluidsprocedures en/of geluidsreducerende maatregelen kunnen worden uitgevoerd. Andersom is het ook mogelijk dat er geluidprocedures en/of geluidsreducerende maatregelen nodig blijken op weggedeelten waar geen enkel infrastructuurproject aan de orde is. Bijvoorbeeld als door forse groei van verkeer het geluidproductieplafond op korte termijn overschreden dreigt te worden.

Enerzijds is er dus meer ruimte en flexibiliteit van de infrabeheerder, anderzijds moet die ook beter op zijn hoede zijn omdat buiten zijn infraprojectgebieden overschrijding van geluidproductieplafonds kan dreigen. Er liggen dus uitdagende vraagstukken op de beheerders te wachten.

Deze speciale editie van Geluidnieuws bevat meer over de theorie van Swung-1. Hoe zit het in elkaar en hoe gaat het naar verwachting werken? Maar zeker zo interessant is hoe het in het echt gaat werken. Daar kunnen we alleen maar naar gissen. Maar dat gaan we de komende jaren leren en zien, en dit tijdschrift zal daar als daar aanleiding voor is, iedere maand over publiceren.