Geluidsysteem LISA kan aantal slachtoffers verminderen
Routiers, 25 februari 2008
Na eerder al positief en het als meest
effectief te zijn beoordeeld in het Deartruck project van Rijkswaterstaat
en een kleinschalig opgezette praktijkonderzoek van de TU Delft, is LISA,
het interactieve dode-hoeksysteem voor vrachtwagensm in een volwaardig
onderzoek van TU Delft opnieuw als goed en functioneel beoordeelt. Leverancier
Bimex hoopt dat het systeem nu met het oog op de verkeersveiligheid eindelijk
op de markt kan worden toegelaten.
Nadat het Deartruck project van Rijkswaterstaat en het op beperkte schaal uitgevoerde praktijkonderzoek door TU studenten de functionaliteit van LISA al twee keer aangetoond hadden, bevestigt het onderzoek van TU Delft nu opnieuw dat fietsers een truck met LISA 2x eerder opmerken, ze 2x keer vaker kijken wat de vrachtwagen gaat doen en er 5x meer interactie is tussen fietser en chauffeur. Nog los hiervan toonde ook dit onderzoek weer aan dat de chauffeur veel alerter blijft op het mogelijke gevaar van een fietser in zijn dode hoek. Het huidige onderzoek werd opgezet in overleg met deskundigen van de SWOV en TU Delft.
Wat is LISA?
LISA 2 Alert is een simpel interactief systeem dat bij het inschakelen
van de rechter richtingaanwijzer een beschaafd duidelijk waarneembare
maar zeer afwijkende reeks piepjes aan de rechterkant van de truck laat
horen en tegelijkertijd over de volle lengte van het voertuig een aantal
(extra) gele knipperlichten in werking zet. Daardoor raken fietsers die
zich aan de rechterzijde en net voor de vrachtwagen bevinden, zich veel
eerder bewust van het feit dat ze mogelijk op een gevaarlijke plaats staan.
Tijdens alle proeven bleek dat de fietser actief de bron van het geluid
zoekt en daarbij ook schuin naar de truck omhoog kijkt. Daarom zijn er
op de auto ook nog stickers geplakt met waarschuwingstickers. Tegelijkertijd
hoort de chauffeur zelf ook een signaal dat hem moet waarschuwen dat er
mogelijk een fietser naast de auto staat. Alle in het kader van het huidige
onderzoek betrokken chauffeurs gaven aan daardoor nog meer in de spiegels
te zijn kijken en nog voorzichtiger te zijn geworden bij het afslaan naar
rechts. Deze werking is blijvend: veel van de chauffeurs rijden al zes
jaar met het systeem. Daarmee is LISA geen op zichzelf staand systeem
maar een interactieve aanvulling op de dode-hoekspiegels, camera’s
of een passief detectiesysteem. LISA is bedacht door Rob van de Moosdijk,
zelf een ex- vrachtwagenchauffeur.
Helaas verboden
LISA werkt maar krijgt tot nu toe geen zegen van bijvoorbeeld de SWOV.
Een reden daarvoor is, dat de SVOW vreest dat het piepje teveel lawaai
maakt. Bovendien wil de SWOV niet dat de verantwoording voor de veiligheid
verschuift van de truckchauffeur naar de fietser. Momenteel ligt die verantwoording
echter nagenoeg geheel bij de chauffeur ongeacht wat de fietser doet.
En dat maakt, zoals objectief viel vast te stellen op filmbeelden die
de TU Onderzoekers in Amsterdam opnamen, het vooral in de stad zo langzamerhand
bijna ondoenlijk is voor een chauffeur. Bovendien biedt de wetgever tot
nu toe slechts ruimte voor (drie) soorten geluidssignalen op een truck:
die van de claxon ter afwending van direct onheil, de akoestische signalering
van een alarmsysteem en het achteruitrijdpiepje. LISA vormt een vierde
en daarmee niet toegelaten signaal. Met name dat laatste staat een goedkeuring
in de weg.
Hoogste tijd
“Met de uitkomst van het huidige breed gedragen onderzoek lijkt het
ons de hoogste tijd de wet zover aan te passen dat LISA, net als het achteruitrijdpiepje,
minimaal wettelijk toegestaan wordt”, aldus Van de Moosdijk. “Dat
zou een begin zijn. Want helaas moeten we vaststellen dat alle tot nu
toe wel goedgekeurde systemen ook niet kunnen voorkomen dat het aantal
dodelijke ongevallen in 2007 opnieuw gestegen is en deze trend helaas
ook voor de komende lijkt door te zetten. Vanuit mijn ervaring als truckchauffeur
weet ik bovendien dat de visuele belastingsgrens van wat je van een chauffeur
in de binnenstad kunt vragen met zes spiegels wel bereikt is. Want dat
is de kern: LISA is geen dode hoeksysteem op zich maar wel de tot nu toe
missende actieve schakel tussen de chauffeur en het overige zwakke verkeer.’’
Van de Moosdijk vindt het daarom onbegrijpelijk dat de SWOV waar men zelf
input geleverd heeft, ook dit nieuwe onderzoek afdoet met ‘geen nieuws’.
Andere denkwijze
Van de Moosdijk heeft verder de indruk dat de door hem geïnitieerde
onderzoeken er op wijzen dat de tijd mogelijk rijp is om eens opnieuw
te kijken naar de status van de fietser in het verkeer. “Dat zou
uiteraard nader onderzocht moeten worden maar uit de resultaten met LISA
blijkt voor mij zonneklaar dat je met een beetje meer interactie tussen
in dit geval de chauffeur en de fietser een stuk verder komt dan met maatregelen
die alleen van de chauffeur uitgaan. Natuurlijk heeft en houdt een chauffeur
een zware verantwoording. Maar bijvoorbeeld een simpel begin zijn, als
fietsers zich zouden aanleren, zich bij het rechts afslaan zoveel mogelijk
achter een truck op te stellen. “Je ziet dan altijd wat de auto gaat
doen. Ouders zouden dat met de paplepel moeten ingieten bij hun kinderen
Bron: Bimex Automotive